07/04/2021
(In Vitro Fertilization – IVF)
Thụ tinh trong ống nghiệm hay IVF – In Vitro Fertilization là một phương pháp hỗ trợ sinh sản mà tinh trùng và trứng được kết hợp ở ngoài cơ thể. Nếu hiện tượng thụ tinh xảy ra, sẽ tạo thành phôi, sau đó phôi được chuyển vào buồng tử cung. Phôi làm tổ và phát triển thành thai nhi như trong thụ thai tự nhiên.
Ảnh minh họa
Thụ tinh trong ống nghiệm cổ điển (in vitro fertilization – IVF):
IVF là kỹ thuật đặt biệt, tinh trùng sau khi được lọc rửa cấy chung với trứng trong đĩa môi trường và để trong tủ ủ. Trong vòng vài giờ đầu tiên sau cấy, tinh trùng đã có thể đi xuyên vào trứng và quá trình thụ tinh xảy ra. Phôi được tạo thành sau đó sẽ được chuyển vào buồng tử cung. Trong kỹ thuật này trứng và tinh trùng gặp nhau, hòa nhập một cách “tự nhiên” để hình thành phôi.
Tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (intra cytoplasmic sperm injection -ICSI):
ICSI có nghĩa là tiêm tinh trùng trực tiếp vào bào tương trứng trưởng thành để tạo phôi. Kỹ thuật này có sự hỗ trợ của hệ thống vi thao tác và kính hiển vi đảo ngược với độ phóng đại 200-300 lần. Nhờ kỹ thuật ICSI phôi được tạo ra chỉ từ duy nhất 1 trứng và 1 tinh trùng, do đó ICSI có thể thực hiện được trong những trường hợp thiểu năng tinh trùng nặng, hoặc tinh trùng được lấy từ mào tinh hoặc tinh hoàn, tăng tỉ lệ thụ tinh.
1. Chỉ định của Thụ tinh trong ống nghiệm:
– Tắc hai vòi trứng.
– Lạc nội mạc tử cung.
– Xin trứng.
– Hiếm muộn không rõ nguyên nhân, bơm tinh trùng vào buồng tử cung nhiều lần nhưng thất bại.
– Tinh trùng ít, yếu, xuất tinh ngược hoặc không xuất tinh.
– Không tinh trùng trong tinh dịch (lấy tinh trùng bằng phẫu thuật mào tinh, tinh hoàn).
– Đứt niệu đạo sau do di chứng vỡ xương chậu.
…
2. Quy trình TTTON tại Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội:
– Khám, tư vấn, làm các xét nghiệm cơ bản, riêng xét nghiệm nội tiết tố sinh dục, siêu âm đếm nang thứ cấp được tiến hành vào ngày 2 của vòng kinh.
– Hồ sơ được hoàn thành ngay sau khi đủ kết quả, và được duyệt ngay trong tuần mà không phải chờ đợi lâu.
– Tùy từng trường hợp, quý khách sẽ được kích thích buồng trứng với phác đồ phù hợp (phác đồ ngắn hoặc dài).
2.1. Phác đồ dài:
– Quý khách được tiêm thuốc từ ngày 21 của chu kỳ kinh trước, thông thường tiêm trong 12-14 ngày, siêu âm và thử máu vào ngày 12, 14 sau tiêm thuốc.
– Ngày thứ 2 chu kỳ kinh kế tiếp, quý khách được chuyển thuốc kích thích buồng trứng, siêu âm và thử máu để xác định số lượng, sự phát triển của nang noãn và giúp điều chỉnh liều thuốc.
– Thời gian tiêm thuốc thường 10 – 12 ngày, khi nang trứng đạt đủ kích thước quý khách sẽ được tiêm 1 mũi thuốc giúp trưởng thành noãn.
– Chọc trứng được tiến hành 36h sau mũi tiêm cuối cùng.
– Tinh trùng chồng được lấy cùng ngày chọc hút trứng.
– Chuyên viên phôi học sẽ tiến hành nuôi cấy noãn và tinh trùng, theo dõi sự phát triển của phôi trong Labo trong 3 ngày. Một số trường hợp theo dõi trong 5 ngày.
– Lựa chọn và chuyển phôi vào buồng tử cung vào ngày thứ 3 sau chọc hút trứng. Một số trường hợp chuyển phôi ngày 5.
– Thử thai (beta-hCG)14 ngày sau chuyển phôi.
– Siêu âm 2 tuần sau nếu thử thai dương tính.
2.2. Phác đồ ngắn:
– Quý khách được tiến hành kích thích buồng trứng từ ngày thứ 2 của chu kỳ kinh.
– Theo dõi sự phát triển nang noãn và điều chỉnh liều thuốc bằng siêu âm và xét nghiệm máu.
– Thời gian tiêm thuốc khoảng 10 ngày, khi nang noãn đạt đủ kích thước, quý khách được tiêm một mũi thuốc trưởng thành noãn.
– Thời gian chọc hút trứng và chuyển phôi được tiến hành như với phác đồ dài.
3. Chọc hút trứng:
– Quý khách nhịn ăn ít nhất 4-6h trước khi chọc hút trứng để tránh hiện tượng trào ngược khi gây mê, và đi tiểu hết.
– Quý khách được giảm đau và gây mê tĩnh mạch trong quá trình thực hiện thủ thuật.
– Chọc hút trứng được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm qua ngả âm đạo, thường kéo dài 15 phút.
– Sau chọc hút quý khách nên nằm nghỉ ngơi 2-3h, theo dõi ổn định có thể ra về.
4. Thụ tinh:
– Trứng sau chọc hút sẽ được chuyển sang Labo đánh giá, và thực hiện thụ tinh với tinh trùng.
– Sự xuất hiện của 2 tiền nhân khẳng định hiện tượng thụ tinh xảy ra. Một tiền nhân từ trứng và một tiền nhân từ tinh trùng.
– Tỉ lệ thụ tinh trung bình 75 – 90%, tại Bệnh viện chúng tôi đạt 99% (Theo báo cáo kết quả hợp tác giữa Bệnh viện Phụ sản Trung Ương với Bệnh viện Chuyên khoa Nam học và Hiếm muộn Hà Nội). Tỷ lệ thụ tinh thấp có thể xảy ra do chất lượng của tinh trùng hay trứng kém. Thỉnh thoảng, hiện tượng không thụ tinh cũng xảy ra (chiếm khoảng 1-2%).
– Hai ngày sau khi chọc hút trứng, trứng thụ tinh sẽ phân chia thành phôi có khoảng 4 tế bào. Ở ngày thứ 3, phôi sẽ có khoảng 6 tới 10 tế bào. Ngày thứ 5 thì phôi sẽ tạo thành một khoang, phôi giai đoạn này gọi là phôi nang.
– Phôi sẽ được chuyển vào buồng tử cung ngày thứ 2, thứ 3 hay thứ 5 sau khi trứng được chọc hút. Tại Bệnh viện chúng tôi, chuyển phôi thường được thực hiện vào ngày 3 sau chọc hút trứng, một số trường hợp thực hiện chuyển phôi ngày 5.
5. Chuyển phôi:
– Đây là một thủ thuật đưa phôi vào buồng tử cung, giúp phôi làm tổ và phát triển thành thai.
– Khác với chọc hút trứng, khi chuyển phôi quý khách phải nhịn tiểu
– Thủ thuật này tương đối nhẹ nhàng. Bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ bộc lộ cổ tử cung và đưa phôi vào buồng tử cung qua một catheter mềm cực nhỏ nhằm không gây tổn thương cho niêm mạc tử cung.
– Thủ thuật này không đau và kéo dài khoảng 5 phút. Một số trường hợp chuyển phôi khó do tư thế cổ tử cung bất thường, thời gian có thể kéo dài hơn.
6. Đông lạnh phôi dư:
– Trong một số trường hợp, sau chuyển phôi quý khách vẫn còn phôi dư, số phôi này sẽ được đông lạnh để chuyển cho lần sau.
– Đông lạnh phôi dư giúp tăng số lần chuyển phôi trong một chu kỳ chọc noãn, tăng tỉ lệ có thai cộng dồn, giảm chi phí và các biến chứng so với một chu kỳ hỗ trợ sinh sản mới.
– Sự ra đời của những trẻ khỏe mạnh từ chuyển phôi đông lạnh đã khẳng định tính an toàn của kỹ thuật này.
– Trước khi chuyển phôi đông lạnh, quý khách sẽ được chuẩn bị nội mạc tử cung, giúp nội mạc tử cung chấp nhận và tạo điều kiện thuận lợi cho sự làm tổ của phôi.
– Sau chuyển phôi quý khách vẫn tiếp tục dùng thuốc để hỗ trợ cho sự phát triển của thai.
7. Hỗ trợ phase hoàng thể:
– Trong thụ tinh trong ống nghiệm, do kích thích buồng trứng làm thay đổi nồng độ và tác động của nội tiết lên niêm mạc tử cung, làm thay đổi cửa sổ làm tổ của phôi, gây xáo trộn giai đoạn hoàng thể, do đó hỗ trợ hoàng thể là không thể thiếu, giúp tăng khả năng làm tổ và duy trì sự phát triển của thai.
– Có nhiều loại thuốc và nhiều phác đồ hỗ trợ giai đoạn hoàng thể, quý khách sẽ được sử dụng phác đồ phù hợp trong thời gian 2 tuần đầu sau chuyển phôi, nếu quý khách có thai việc dùng thuốc sẽ được kéo dài hơn tùy trường hợp.
8. Thử thai:
– Quý khách sẽ được thử máu 2tuần sau chuyển phôi để kiểm tra nồng độ β-hCG (pregnancy hormone), xác định chính xác nhất sự có thai của quý khách.
– Bệnh viện có thể hẹn quý khách xét nghiệm lại để theo dõi sự gia tăng của nội tiết này sau 2-7 ngày, nhằm tiên lượng sự phát triển của thai.
– Quý khách được siêu âm vào tuần thứ 5 hoặc sớm hơn sau chyển phôi, để xác định vị trí làm tổ và số lượng thai.
– Trong giai đoạn, quý khách nên giành thời gian nghỉ ngơi, làm việc nhẹ nhàng, và tuân thủ việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bệnh viện.
