Để quá trình thụ thai diễn ra thành công, nhiều bước trong hệ thống sinh sản của người phụ nữ phải hoạt động chính xác. Sự rụng trứng phải diễn ra, trứng và tinh trùng phải gặp nhau trong ống dẫn trứng thông suốt và phôi phải làm tổ được trong tử cung khỏe mạnh. Ở người phụ nữ, một số yếu tố bệnh lý hoặc các vấn đề hệ thống có thể phá vỡ quá trình này. Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nữ thường là do một hoặc nhiều yếu tố kết hợp dưới đây:

1. Các nguyên nhân chính gây vô sinh ở phụ nữ

Các vấn đề tại cơ quan sinh sản là yếu tố trực tiếp nhất dẫn đến vô sinh.

1.1. Rối loạn phóng noãn (Rối loạn rụng trứng)

Đây là nguyên nhân hàng đầu, gây vô sinh ở khoảng 1/4 các cặp vợ chồng. Rối loạn phóng noãn xảy ra khi trứng rụng không thường xuyên hoặc hoàn toàn không rụng theo chu kỳ.

Buồng trứng đa nang là thủ phạm hàng đầu gây vô sinh ở nữ giới

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Là vấn đề mất cân bằng hormone phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến sự rụng trứng. PCOS thường liên quan đến đề kháng insulin, thừa cân, và được xem là nguyên nhân hàng đầu cần khảo sát.
• Rối loạn chức năng vùng dưới đồi: Căng thẳng quá mức, trọng lượng cơ thể quá cao hoặc quá thấp có thể làm gián đoạn sản xuất hormone FSH và LH, gây ảnh hưởng đến sự rụng trứng, biểu hiện là kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh.
• Suy buồng trứng sớm: Buồng trứng ngừng hoạt động trước tuổi 40, không còn khả năng nuôi dưỡng và phóng thích trứng.
• Quá nhiều Prolactin: Tuyến yên sản xuất quá mức Prolactin, ức chế sản xuất estrogen và có thể gây vô sinh.

1.2. Tổn thương ống dẫn trứng

• Tổn thương làm tắc nghẽn một hoặc cả hai ống dẫn trứng, ngăn cản tinh trùng gặp trứng hoặc chặn đường trứng đã thụ tinh về tử cung.
• Các bệnh lý viêm nhiễm vùng chậu, nhiễm trùng do Chlamydia, Lậu hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
• Tiền căn từng phẫu thuật trước đó ở vùng bụng dưới hoặc khung chậu.

1.3. Lạc nội mạc tử cung

Xảy ra khi các mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài buồng tử cung (thường ở ống dẫn trứng, buồng trứng), có thể gây tắc nghẽn ống dẫn trứng hoặc ảnh hưởng đến quá trình làm tổ của phôi thai.

1.4. Nguyên nhân từ tử cung và cổ tử cung

Gây cản trở quá trình làm tổ của phôi hoặc tăng nguy cơ sảy thai.

• Polyp lành tính hay U xơ tử cung: Có thể chặn ống dẫn trứng hoặc cản trở sự làm tổ.
• Dính buồng tử cung (Hội chứng Asherman) hoặc các bất thường bẩm sinh tại tử cung.
• Hẹp cổ tử cung hoặc chất nhầy cổ tử cung không đạt chất lượng để tinh trùng đi qua.

1.5. Vô sinh không rõ nguyên nhân

Khoảng 10% các trường hợp vô sinh không tìm được nguyên nhân cụ thể dù đã thăm khám và xét nghiệm tích cực.

2. Các yếu tố nguy cơ gây vô sinh nữ mà nhiều người không ngờ tới

Một số yếu tố lối sống và sinh hoạt hàng ngày làm tăng đáng kể nguy cơ vô sinh:

Béo phì là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến sinh sản

• Tuổi tác: Chất lượng và số lượng trứng giảm rõ rệt sau tuổi 35, làm tăng nguy cơ khó thụ thai và sảy thai.
• Hút thuốc lá: Khói thuốc lá làm lão hóa sớm buồng trứng, cạn kiệt số lượng trứng, tăng nguy cơ sảy thai và thai ngoài tử cung.
• Cân nặng bất thường: Cả thừa cân và thiếu cân đều ảnh hưởng đến sự rụng trứng.
• Rượu: Uống nhiều thức uống có cồn có thể làm giảm khả năng sinh sản.
• Căng thẳng (Stress) quá mức: Có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố, làm giảm đáp ứng với điều trị vô sinh.

3. Các biện pháp phòng ngừa vô sinh ở nữ giới

Để tối ưu hóa khả năng sinh sản, phụ nữ nên thực hiện các biện pháp sau:

• Duy trì cân nặng lý tưởng: Tránh thừa cân hoặc thiếu cân. Nên tập thể dục vừa phải, tránh cường độ cao hơn năm giờ/tuần.
• Bỏ hút thuốc lá và tránh uống rượu: Ngừng ngay lập tức khi có kế hoạch mang thai.
• Giảm căng thẳng: Giữ tâm trạng thoải mái.

Nói tóm lại, việc hiểu rõ các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ, đặc biệt là những yếu tố liên quan đến lối sống, sẽ giúp phụ nữ chủ động phòng tránh và tìm kiếm sự can thiệp y tế sớm tại các cơ sở chuyên khoa uy tín khi cần thiết.